ေစ်းကြက္ ပ်က္ယြင္းမႈ အေျခအေန Market Failure အပိုင္း ၁

          အၿပိဳင္အဆိုင္ ျဖစ္ေနတဲ႔ ေစ်းကြက္စံနစ္မွာ Market Failure ျဖစ္တာ အေၾကာင္းရင္း (၂) ရပ္ ရွိပါတယ္။ (၁) ေစ်းကြက္ က တခ်ိဳ႕ ေသာ ကုန္စည္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ထုတ္လုပ္၊ ျဖည္႔ဆည္းရာမွာ  မွားယြင္းတဲ႔ ပမာဏ ထုတ္လုပ္ျခင္း (၂) စီးပြားေရးအရ လက္ခံႏိုင္တဲ႔၊ သင္႔ေတာ္တဲ႔ အခ်ိဳ႕ ေသာ ကုန္စည္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ထုတ္လုပ္ဖို႔ရန္ သယံဇာတသြင္းအားစုမ်ား ခြဲေဝေပးမႈ လုံးဝ မရွိျခင္း တုိ႔ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ အမ်ိဳးအစား ပ်က္ယြင္းမႈ ျဖစ္ရျခင္းကေတာ႔ ကုန္စည္တစ္ခုကို ထုတ္လုပ္တဲ႔ အခါမွာ အဲဒီကုန္ပစၥည္းရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳးနဲ႔  ဆိုးက်ိဳးေတြဟာ တကယ္ ဝယ္ယူသူေတြနဲ႔ ေရာင္းခ်သူေတြကို မသက္ေရာက္ဘဲနဲ႔  အျခားအျပင္ လူေတြကို သက္ေရာက္ျခင္းေၾကာင္႔ ျဖစ္လာတာပါ။ ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္မ်ားက externalities သို႔မဟုတ္ spillovers လို႔ေခၚပါတယ္။ ဒုတိယ အမ်ိဳးအစားပ်က္ယြင္းျခင္းကေတာ႔ public goods လုိ႔ေခၚတဲ႔ ျပည္သူပိုင္ ကုန္ပစၥည္း ေတြေၾကာင္႔   ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရက ေစ်းကြက္ ပ်က္ယြင္းမႈ ၂ မ်ိဳးစလုံးကို ေျဖရွင္းဖုိ႔ အေရးယူ   ေဆာင္ရြက္မႈေတြ ျပဳလုပ္ရပါမယ္….

ပထမ အေၾကာင္းရင္း 

အၿပိဳင္အဆိုင္ရွိတဲ႔ ေစ်းကြက္ေတြဟာ သယံဇာတ သြင္းအားစု ေတြကို သူ႔အလိုလို အပိုအလို မရွိ ထိထိေရာက္ေရာက္ အသုံးျပဳတယ္လို႔ ဆိုၾကတဲ႔ အခါမွာ ကြ်န္မတို႔က ဘယ္လို ယူဆထားသလဲ ဆိုရင္ ကုန္စည္တစ္ခုစီ အတြက္ ေကာင္းက်ိဳးနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးေတြ အားလုံးကို ေစ်းကြက္ ဝယ္လုိအား နဲ႔ ေရာင္းလုိအား မ်ဥ္းေကြးေတြက ျပည္႔ျပည္႔ဝဝ ျပဌာန္းထားတယ္လုိ႔ ကြ်န္မတို႔က ယူဆထား ပါတယ္။ ေစ်းကြက္စနစ္မွာ ဝယ္လုိအားနဲ႔ ေရာင္းလုိအားေတြက သူ႔အလိုလို ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ အဲဒါဟာ အၿမဲ မျဖစ္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႕  ေစ်းကြက္ေတြမွာ အဲဒီ ေကာင္းက်ိဳး သို႔မဟုတ္ ဆိုးက်ိဳးေတြဟာ တိုက္ရိုက္ဝယ္သူ သို႔မဟုတ္ ေရာင္းသူေတြ နဲ႔ လြတ္ထြက္ သြားၾကတယ္။  ကုန္စည္တစ္ခုရဲ႕ ေကာင္းက်ိဳး သုိ႔မဟုတ္ ဆိုးက်ိဳး ေတြဟာ လက္ငင္း ဝယ္ယူ ေရာင္းခ်သူေတြနဲ႔ မဆုိင္ဘဲ အျခားသူအေပၚ ပ်ံ႕ ႏွံ႔  က်ေရာက္ သြားတဲ႔အခါ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ externality ျဖစ္လာပါတယ္။ ဘာလုိ႔ externality လုိ႔   ေခၚရသလဲဆုိရင္ ေစ်းကြက္ အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ေဆာင္ ခ်က္ရဲ႔  ျပင္ပမွာရွိေနတဲ႔ တတိယအုပ္စု third party ဟာ အဲဒီ အက်ိဳး သို႔ မဟုတ္ အျပစ္ေတြကို ဆင္႔ကဲ ရရွိသြား လုိ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ျပင္ပကို ဖိတ္စင္ပ်ံ ႏွံ႔ မႈ မွာ အႏုတ္ လကၡဏာ အက်ိဳးဆက္နဲ႔ အေပါင္းလကၡဏာ အက်ိဳးဆက္ ႏွစ္မ်ိဳး ရွိပါတယ္။ 

            (က) အႏုတ္လကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ Negative Externalities

ျပင္ပအုပ္စု third party ေပၚမွာ ထိခိုက္ေသာ္လည္း ေလ်ာ္ေၾကးမရွိတဲ႔ ထုတ္လုပ္မႈ သုိ႔မဟုတ္ စားသုံးမႈရဲ႕ ဆိုးက်ိဳး ေတြကို အႏုတ္လကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ Negative Externalities လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ထုတ္လုပ္သူက ဆိုးက်ိဳးရဲ႕  စရိတ္ကို တာဝန္မယူတာေပါ႔။ ဥပမာအားျဖင္႔ သဘာဝ ပတ္ဝန္းက်င္ ညစ္ညမ္းမႈပါ။ ဓာတုပစၥည္း ထုတ္လုပ္တဲ႔စက္ရုံ သို႔မဟုတ္ အသား ထုတ္ပိုးတဲ႔စက္ရုံက အညစ္အေၾကးေတြကို ေရကန္ သို႔မဟုတ္ ျမစ္ထဲ စြန္႔ပစ္လုိက္တဲ႔အခါ ေရကူးတဲ႔သူေတြ၊ ငါးလုပ္ငန္း လုပ္တဲ႔ သူေတြ၊ ငါးမွ်ားတဲ႔သူေတြ၊ အဲဒီေရကို ေသာက္သုံးတဲ႔သူေတြဟာ ေရထု ညစ္ညမ္းမႈ ျပင္ပဆိုးက်ိဳးကို ခံစားၾကရ ပါတယ္။ ေရနံခ်က္ စက္ရုံတစ္ခုဟာ ေလထုကို ညစ္ညမ္းေစတဲ႔အခါမွာ၊ စကၠဴစက္ရုံတစ္ခုဟာ အလြန္ ဆိုးဝါး ျပင္းထန္တဲ႔ အန႔ံအသက္ကို ဖန္တီးလုိက္တဲ႔အခါမွာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ   ေလ်ာ္ေၾကး မရွိတဲ႔ ျပင္ပ ဆိုးက်ိဳးကို ခံစားၾကရပါတယ္။ 

 စီးပြားေရးအရ အက်ိဳး သက္ေရာက္မႈ ကေတာ႔ အဲဒီလုပ္ငန္းရဲ႕ ေရာင္းလိုအားမ်ဥ္းေကြး အေန အထားပါဘဲ။ လုပ္ငန္းရဲ႕ ေရာင္းလုိအား မ်ဥ္းေကြး အေနအထားကုိ လုပ္ငန္းရဲ႕စရိတ္က ဆုံးျဖတ္ပါတယ္။ ရွင္းေအာင္ ေျပာရရင္ ကုန္ပစၥည္းရဲ႕ ေရာင္းေစ်းကို ကုန္က်စရိတ္က ဆုံးျဖတ္တယ္။ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း တစ္ခုက ညစ္ညမ္းမႈေၾကာင္႔ ျဖစ္လာတဲ႔ စရိတ္စကေတြကို မေပးတဲ႔ အခါမွာရွိတဲ႔ သူ႕ရဲ႕ ေရာင္းလုိအား မ်ဥ္းေကြးဟာ ထုတ္လုပ္မႈရဲ႕ စရိတ္ကို အျပည္႔အဝ က်ခံတဲ႔အခါမွာ တည္ရွိတဲ႔ ပုံမွန္ ေရာင္းလုိအား မ်ဥ္းေကြးထက္ ပုိၿပီးေဝးတဲ႔ ညာဘက္ကို ေရာက္သြားပါတယ္။ လုပ္ငန္းက စရိတ္နိမ္႔နိမ္႔နဲ႔ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ေတာ႔ ကုန္စည္ရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းက သိပ္နိမ္႔ၿပီး ကုန္ထြက္ေတြက အမ်ားႀကီး ျဖစ္သြားပါတယ္။ ျဖစ္သင္႔တဲ႔ စံအားမွ်ေျခထက္ အမ်ားႀကီး နိမ္႔ေနတယ္။ ေစ်းကြက္ ပ်က္ယြင္းမႈရဲ႕ ပုံစံက ဒီကုန္စည္ကုိ ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ သယံဇာတ သြင္းအားစုေတြကို အမ်ားႀကီး ပိုၿပီး ခြဲေဝထားတဲ႔ (overallocation)  ပုံစံနဲ႔   ျဖစ္ေပၚလာ ပါတယ္။ 

ေအာက္ေဖာ္ျပပါပုံမွာ negative externalities ကို ၾကည္႔ႏိုင္ပါတယ္။

 ပုံမွာ ျဖစ္သင္႔တဲ႔ ေစ်းႏႈန္းက P_s နဲ႔ ထုတ္လုပ္သင္႔တဲ႔ ပမာဏက Q_s ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ စရိတ္နိမ္႔နိမ္႔နဲ႔ ထုတ္လုပ္ ႏိုင္   ေတာ႔ ေစ်းႏႈန္းက P_p နဲ႔ ထုတ္လုပ္တဲ႔ ပမာဏက Q_p ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ Social Cost နဲ႔ Private Cost ၾကားက ျခားနားခ်က္ဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕  ဆုံးရွဳံးမႈ ျဖစ္ပါတယ္..။

အႏုတ္လကၡဏာ ျပင္ပ ဆိုးက်ိဳး Negative Externalities ကို ဖန္တီးသူေတြနဲ႔ ဆိုးက်ိဳးခံစား ရသူ အုပ္စုမ်ားၾကားမွာ ညွိႏိႈင္းမႈေတြ ျပဳလုပ္ၿပီး ေျဖရွင္းႏုိင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လဲ Negative Externalities ဟာ က်ယ္ျပန္႔သြားရင္ေတာ႔ ညွိႏိႈင္းမႈ   ေတြဟာ အလကားျဖစ္ၿပီး အစိုးရရဲ႕ အခန္းက႑က အေရးပါလာပါတယ္။  Negative Externalities ေၾကာင္႔ျဖစ္လာတဲ႔ သယံ ဇာတ ေတြကို ပိုလွ်ံခြဲေဝမႈကို ျပင္ဆင္ဖုိ႔ နည္းလမ္းႏွစ္ခု ရွိပါတယ္။ နည္းလမ္း ၂ ခုစလုံးက ညစ္ညမ္းမႈကို ဖန္တီးတဲ႕ လုပ္ငန္းကို စရိတ္က် ခံေစတာ ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ေရထု၊ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ကိစၥရပ္ေတြမွာ တုိက္ရုိက္အက်ဆုံး နည္းလမ္းကေတာ႔ ညစ္ညမ္းမႈကို တားျမစ္ကန္႔သတ္တဲ႔ ဥပေဒ ထုတ္ျပန္ျပဌာန္းႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီ ဥပေဒက ညစ္ညမ္းမႈကို ထုတ္လုပ္သူမ်ားကို စက္မႈဆိုင္ရာ စြန္႔ပစ္ပစၥည္း ေတြအတြက္ စရိတ္ကို ေပးေခ်ေစ ပါတယ္။ ဥပမာ အခိုးအေငြ႔  ေလ်ာ႔ေစတဲ႔ ကိရိယာေတြ၊ ေရသန္႔စင္ေပးတဲ႔ ကိရိယာေတြ တပ္ဆင္ေပးတာ မ်ိဳးေပါ႔။ ဒီလို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာ ညစ္ညမ္းမႈကို ထုတ္လုပ္တဲ႔ လုပ္ငန္းမ်ားဟာ ထုတ္လုပ္မႈ နဲ႔ ဆက္ႏြယ္တဲ႔ စရိတ္စက ေတြ အားလုံးကို မျဖစ္မေန က်ခံ ရပါတယ္။ 

ေနာက္တစ္ခါ သိပ္ၿပီး တိုက္ရုိက္ မက်တဲ႔ နည္းလမ္းကေတာ႔ အခြန္အတုပ္ ေကာက္ခံတာပါဘဲ။ အခြန္ကလဲ လုပ္ငန္းရဲ႕ စရိတ္ထဲ ဝင္သြားေတာ႔ ေရာင္းေစ်းကို ဆုံးျဖတ္တဲ႔ အခ်က္ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အစုိးရက ညစ္ညမ္းမႈကို ျဖစ္ေစတဲ႔ လုပ္ငန္းရဲ႕ ထြက္ကုန္ တစ္ယူနစ္စီ အေပၚမွာ သီးသန္႔ အခြန္ စည္းၾကပ္ ရပါမယ္။ အခြန္ရဲ႕ ပမာဏသည္ ထြက္ကုန္ တစ္ယူနစ္စီကို ထုတ္လုပ္လို႔  ျဖစ္ေပၚလာမဲ႔ ျပင္ပ ဆုိးက်ိဳးရဲ႕ ခန္႔မွန္း ေငြတန္ဘိုးနဲ႔ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင္႔ တူညီ ရပါမယ္။ ဒီလို ျပဳလုပ္တာဟာ သယံဇာတေတြကို ပိုလွ်ံၿပီး ခဲြေဝတာကို ဖယ္ထုတ္ ပစ္လုိက္ၿပီး လုပ္ငန္းရဲ႕ ေရာင္းလုိအား မ်ဥ္းေကြးက ဘယ္ဘက္ကုိ ျပန္ေရႊ႕ သြား  ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ အဲဒီ ကုန္စည္ ပမာဏကို အမ်ားႀကီး မထုတ္လုပ္ ႏိုင္ေတာ႔ပါဘူး။

(ခ) အေပါင္းလကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ Positive Externalities

တစ္ခါတစ္ရံမွာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ေတြဟာ အျခားေသာ ထုတ္လုပ္သူမ်ား သို႔မဟုတ္ စားသုံးသူမ်ား အတြက္ အက်ိဳး အျမတ္ကဲ႔သို႔ ထင္ရတတ္ပါတယ္။ ဒီလို တတိယအုပ္စု  လူ႔အဖြဲ႔အစည္း ထံသို႔ က်ေရာက္ လာတဲ႔ အေလ်ာ္အစား မရွိတဲ႔ လြင္႔စင္ဖိတ္က်မႈ ကို အေပါင္းလကၡဏာ ျပင္ပအက်ိဳးဆက္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ အေပါင္း လကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ ျဖစ္လာတဲ႔ အခါ ကုန္စည္ သို႔မဟုတ္   ေဆာင္ရြက္မႈကို စားသုံးမႈေၾကာင္႔ ျဖစ္တဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက ရတဲ႔ အက်ိဳးအျမတ္သည္ တစ္ဦးခ်င္း ရတဲ႔ အက်ိဳးအျမတ္ထက္ သာေနတယ္။ 

ဥပမာ ဝက္သက္ေရာဂါ၊ ပိုလီယိုေရာဂါ ကာကြယ္ေဆး ထိုးတာဟာ အဲဒီ ေဆးထိုးခံတဲ႔သူ (စားသုံးသူ) ကို တုိက္ရုိက္ အက်ိဳးေက်းဇူး ျဖစ္ေစတယ္။ သုိ႔ေသာ္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုလုံး အတြက္လဲ ႀကီးမား က်ယ္ျပန္႔တဲ႔  ျပင္ပ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ရရွိေစတယ္။ တျခားသူေတြကို ေရာဂါ မကူးစက္ေစတဲ႔ အေပါင္းလကၡဏာ အက်ိဳးဆက္ ရရွိေစတယ္။ က်န္းမာေရး ဝန္ေဆာင္မႈနဲ႔  ေစာင္႔ေရွာက္မႈေၾကာင္႔ ပိုမို အရည္အေသြး ေကာင္းမြန္တဲ႔ ဘဝနဲ႔ ျမင္႔မားတဲ႔ လူေနမႈ အဆင္႔အတန္းကို ဖန္တီး   ေပးတယ္။ ေနာက္ထပ္ အေပါင္း လကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ ဥပမာ တစ္ခုကေတာ႔ ပညာေရးဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာေရးက တစ္ဦးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္း ကို အက်ိဳး ျဖစ္ေစတယ္။ ေယဘူယ် အားျဖင္႔ ပညာ ေကာင္းေကာင္း တတ္တဲ႔သူ ေတြဟာ ပညာ သိပ္မတတ္တဲ႔ သူေတြထက္ ဝင္ေငြ ေကာင္းေကာင္း ရၾကတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ပညာတတ္သူမ်ားက ပိုၿပီး ကြ်မ္းက်င္တဲ႔ ေတာ္တဲ႔၊ ပိုၿပီး ထုတ္လုပ္မႈ အားေကာင္းတဲ႔ လုပ္သား အင္အား ပုံစံမ်ိဳးနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းကို အက်ိဳးအျမတ္ အျဖစ္ ေထာက္ပံ႔ေပးပါတယ္။ 

သို႔ေသာ္လည္း ပညာေရးတို႔၊ က်န္းမာေရးတို႔လို ေကာင္းက်ိဳးကုန္စည္ merit goods ေတြရဲ႕ အက်ိဳးကို ခံစားရတဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက အဲဒါေတြကို စားသုံးမႈေၾကာင္႔ ဘယ္ေလာက္ထိ ပုဂၢလိကဆိုင္ရာ အက်ိဳးအျမတ္ ရတယ္ဆိုတာ ျပည္႔ျပည္႔ဝဝ တိတိက်က် နားမလည္ တန္ဘိုး မထားတတ္ၾကဘူး။ အဆင္႔ျမင္႔ ပညာေရးရဲ႔  ေကာင္းက်ိဳးကို မခန္႔မွန္းတတ္ တဲ႔အတြက္ (သတင္းအခ်က္အလက္ မရႏိုင္မႈေၾကာင္႔ ) အဆင္႔ျမင္႔ ပညာရဖုိ႔ အားထုတ္မႈ မျပဳလုပ္ၾကဘူး။  ပညာဆက္ မသင္ၾကဘူး။ အဲဒီေတာ႔ ေကာင္းက်ိဳး ကုန္စည္နဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈေတြကုိ စားသုံးမႈက နိမ္႔က်ေနတယ္။ ဝယ္လုိအား နိမ္႔ေနတယ္။ 

အေပါင္းလကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင္႔ ျဖစ္လာတဲ႔  ေစ်းကြက္ ဝယ္လုိအား မ်ဥ္းေကြးဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔  စုစုေပါင္း အက်ိဳးအျမတ္ကို ေလွ်ာ႔ျပပါတယ္။ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ ကို ျဖစ္ေစတဲ႔ ကုန္စည္ (ဥပမာ ပညာေရး)ရဲ႕ ဝယ္လုိအား မ်ဥ္းေကြးဟာ တကယ္လုိ႔ ေစ်းကြက္ကသာ အက်ိဳးအျမတ္ အားလုံးကို ထည္႔တြက္ မယ္ဆိုရင္ ရွိမဲ႔ ပုံမွန္ ဝယ္လုိအား မ်ဥ္းေကြး ထက္ ပိုၿပီး ေဝးတဲ႔ ဘယ္ဘက္ မွာ တည္ရွိေနပါတယ္။ စံရွိသင္႔တဲ႔ ဝယ္လိုအားထက္ နိမ႔္ေနတာေပါ႔။ အဲဒီေတာ႔ အဲဒီကုန္စည္ (ပညာေရး) ကို ပမာဏ နည္းနည္းဘဲ စားသုံးတဲ႔ သေဘာေပါ႔။ တနည္းအားျဖင္႔ အဲဒီ ကုန္စည္ အတြက္ သယံဇာတ သြင္းအားစု  ခြဲေဝမႈက နိမ္႔ေန၊ နည္းေနတယ္ (underallocation) ဒါေၾကာင္႔ ေစ်းကြက္ ပ်က္ယြင္းမႈ ျဖစ္ရျပန္တယ္။ 

ေအာက္ေဖာ္ျပပါပုံမွာ positive externalities ကို ၾကည္႔ႏိုင္ပါတယ္။

 ပုံမွာ ျဖစ္သင္႔တဲ႔ ေစ်းႏႈန္းက P_s နဲ႔ ထုတ္လုပ္သင္႔တဲ႔ ပမာဏက Q_s ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ႔ စားသုံးမႈက နိမ္႔က်ေနေတာ႔   ေစ်းႏႈန္းက P_p နဲ႔ ထုတ္လုပ္တဲ႔ ပမာဏက Q_p ျဖစ္ေနတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ Social Demand နဲ႔ Private Demand ၾကားက ျခားနားခ်က္ဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းရဲ႕ ဆုံးရွဳံးမႈ ျဖစ္ပါတယ္..။

အစိုးရက အေပါင္းလကၡဏာ အက်ိဳးဆက္ေၾကာင္႔ ျဖစ္လာတဲ႔ သယံဇာတသြင္းအားစု ခြဲေဝမႈ နိမ္႔က်ျခင္းကို ဘယ္လုိ ေျဖရွင္းမလဲ။ ဝယ္လိုအားကို တက္လာ ေစဖုိ႔အတြက္ စားသုံးသူကို အစိုးရက တစိတ္တပိုင္း ပံ႔ပိုးမလား၊ သို႔မဟုတ္ ေရာင္းလိုအား တက္လာေစဖုိ႔ ထုတ္လုပ္သူကို အစုိးရက ေထာက္ပံ႔မလား၊ ေနာက္ဆုံး အစိုးရကိုယ္တုိင္က အဲဒီ ကုန္စည္ကို ထုတ္လုပ္မလား အေျဖေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ 

စားသုံးသူေတြကို ပံ႔ပိုးေပးျခင္း။ အဆင္႔ျမင္႔ ပညာေရးအတြက္ သြင္းအားစုေတြကို ေလွ်ာ႔ၿပီး ခြဲေဝတာ ကို ျပင္ဆင္ရန္ အစိုးရက ေက်ာင္းသားေတြ (စားသုံးသူ) ကို အတိုးႏႈန္းနိမ္႔ ေခ်းေငြေတြ ပံ႔ပိုးေပးျခင္းျဖင္႔ ေက်ာင္းသားေတြ အေနနဲ႔ ပညာေရးကို ပိုၿပီး သင္ႏိုင္လာတယ္။ အဲဒီ ေခ်းေငြေတြက အဆင္႔ျမင္႔ ပညာေရး အတြက္ ဝယ္လုိအားကို တက္လာေစပါတယ္။

ထုတ္လုပ္သူေတြကို ပံ႔ပိုးေပးျခင္း။ တခ်ိဳ႔ ကိစၥေတြမွာ အစိုးရ အေနနဲ႔ ေရာင္းခ် ထုတ္လုပ္သူ ေတြကို ပံ႔ပိုးေပးျခင္း ျဖင္႔ သယံဇာတေတြကို နိမ္႔က်စြာ ခြဲေဝထားတာကို ျပင္ဆင္ဖုိ႔ ပိုၿပီး အဆင္ေျပ လြယ္ကူတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင္႔ အဆင္႔ျမင္႔ ပညာေရးအတြက္ အစိုးရက ျပည္သူပိုင္ ေကာလိပ္ တကၠသိုလ္ေတြရဲ႕ ဘတ္ဂ်က္ေငြကို အမ်ားႀကီး ပ႔ံပိုးေပးတာမ်ိဳးပါ။ အဲလို ေထာက္ပံ႔မႈမ်ိဳးဟာ အဆင္႔ျမင္႔ ပညာေရး ထုတ္လုပ္ျခင္း အတြက္ ကုန္က်စရိတ္ကို နိမ္႔သြားေစၿပီး ေရာင္းလုိအား တက္သြားေစပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔ သက္သက္သာသာနဲ႔ အဆင္႔ျမင္႔ ပညာ သင္ႏိုင္တာေပါ႔။ ေနာက္တစ္ခါ ကာကြယ္ေဆး ထိုးတဲ႔ အစီအစဥ္ ေတြ ပံ႔ပိုးေပးတာ၊ ေဆးရုံတို႔၊ ေဆးဝါး သုေတသနလိုမ်ိဳးေတြ ေထာက္ပံ႔ ေပးတာ မ်ိဳးေတြ ျဖစ္ပါ တယ္။ 

အစုိးရက ကုန္စည္မ်ား ထုတ္လုပ္ျခင္း။ အေပါင္းလကၡဏာ ျပင္ပ အက်ိဳးဆက္ သိပ္ႀကီးတဲ႔ ေနရာ မ်ိဳးမွာ ဒီ မူဝါဒက သိပ္ သင္႔ေတာ္ပါတယ္။ အစိုးရက ေငြေၾကး ျဖည္႔ဆည္းေပးတာ ဒါမွမဟုတ္ အစိုးရ ကိုယ္တိုင္ လုပ္ငန္းကို ပိုင္ဆုိင္ၿပီး လည္ပတ္ ထုတ္လုပ္ တာမ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင္႔ စာတိုက္နဲ႔ ေၾကးနန္း လုပ္ငန္း၊ ေလေၾကာင္း ပ်ံသန္းေရးဆုိင္ရာ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ စံနစ္ လိုမ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။

ဒုတိယ အေၾကာင္းရင္းကို ဆက္ပါမည္..။

ကိုးကားစာရင္း

B. Taylor. “Negative Externality.” economics.fundamentalfinance.com. N.p, 2006. Web. 22 July 2012.

B. Taylor. “Positive Externality.” economics.fundamentalfinance.com. N.p, 2006. Web. 22 July 2012.

“Externality.” Wikipedia. The free encyclopedia, 2012. Web. 22 July 2012.

McConnell, Brue, Flynn. Economics: Principles, Problems, and Policies. New York: McGraw_Hill, 2009. Print.

Tejvan Pettinger. “Market Failure.” Economicshelp.org. Tejvan Pettinger, 2012. Web. 22 July 2012.

ျဖဴ ျဖဴ