ကာလရွည္ေငြေခ်းစာခ်ဳပ္ ကို ေလွ်ာ႔ေစ်း (Discount) ျဖင္႔ေရာင္းျခင္း

ပထမ ေဆာင္းပါးမွာ Bonds ကို ထုတ္ေဝတဲ႔ အခါ Bonds စာမ်က္ႏွာေပၚက face value အတိုင္း ထုတ္တာ၊ face value ထက္ ေလွ်ာ႔ထုတ္တာ (discount)၊ face value ထက္ ပိုထုတ္တာ (premium) ဆိုၿပီး ၃ မ်ိဳးရွိေၾကာင္း၊ စာခ်ဳပ္ပါအတိုးႏႈန္း contractural interest rate က ေစ်းကြက္ အတိုးႏႈန္းနဲ႔ တူရင္ face value နဲ႔ ေရာင္းေၾကာင္း၊ စာခ်ဳပ္ပါ အတိုးႏႈန္းက  ေစ်းကြက္အတိုးႏႈန္းထက္ နိမ္႔ေနရင္ face value ထက္နိမ္႔တဲ႔ discount နဲ႔ေရာင္းေၾကာင္း၊ စာခ်ဳပ္ပါ အတိုးႏႈန္းက ေစ်းကြက္ အတိုးႏႈန္းထက္ ျမင္႔ေနရင္ face value ထက္ျမင္႔တဲ႔ premium နဲ႔ ေရာင္းေၾကာင္း ေဖာ္ျပခဲ႔ပါတယ္။ 

 ဥပမာအားျဖင္႔ ကုမၸဏီတစ္ခုက Bonds ကို ထုတ္တဲ႔အခါမွာ face value က်ပ္ ၁၀,၀၀၀ နဲ႔ စာခ်ဳပ္ပါ အတိုးႏႈန္း ၁၀% နဲ႔ ထုတ္တယ္ဆိုပါေတာ႔။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေစ်းကြက္အတိုးႏႈန္းက ၁၂% ျဖစ္ေနရင္ အဲဒီ ကုမၸဏီက ထုတ္တဲ႔ Bonds ကို ဘယ္သူက စိတ္ဝင္စားမွာလဲ။ အဲဒီေတာ႔ အဲဒီ Bonds ေတြရဲ႕တန္ဖိုးက face value ထက္ေလ်ာ႔သြားပါတယ္။ face value နဲ႔ ေလွ်ာ႔ေရာင္းတဲ႔ေစ်း ၾကားက ျခားနားခ်က္ကုိ discount လုိ႔ေခၚတယ္။ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔ မွာ ၅ ႏွစ္၊ က်ပ္ ၁၀,၀၀၀ တန္ Bonds အရြက္ ၁၀၀၊ အတိုးႏႈန္း ၁၀%ကို quoted price ၉၈ နဲ႔ထုတ္တယ္။ Bonds ရဲ႕ face value က က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ (က်ပ္ ၁၀,၀၀၀ × ရြက္ေရ ၁၀၀) ျဖစ္တယ္။ Bonds ကို ေရာင္းတဲ႔ေစ်းက က်ပ္ ၉၈၀,၀၀၀ (က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀× ၉၈%) ျဖစ္တယ္။ ဒီေတာ႔ discount က က်ပ္ ၂၀,၀၀၀ (၁,၀၀၀,၀၀၀ - ၉၈၀,၀၀၀) ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီေတာ႔ Bonds ကို ေရာင္းသူက ေငြသားရလုိက္တာ က်ပ္ ၉၈၀,၀၀၀၊ ေလွ်ာ႔ေပးလုိက္ရတာက က်ပ္ ၂၀,၀၀၀၊ Bonds သက္တမ္း ၅ ႏွစ္ ျပည္႔ခ်ိန္မွာ ျပန္ေပးရမွာက က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ာနယ္စာရင္းသြင္းခ်က္က ဒီလုိပါ။

 ဒီေနရာမွာ Discount on Bonds Payable က ၿမီစားမွာ သြင္းထားေပမဲ႔ သူက ရပိုင္ခြင္႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ေပးရန္တာဝန္ရဲ႕ ဆန္႔က်င္ဘက္ (contra liability account) စာရင္းသြင္းခ်က္တစ္ခုပါ။ လက္က်န္ရွင္းတမ္းေပၚမွာ သူ႔ကို Bonds ေပးရန္တာဝန္  (Bonds Payable) တန္ဘိုးထဲကေန ႏုတ္ရပါတယ္။ ဘာျဖစ္လုိ႔ ႏုတ္ရတာလဲ ဆိုရင္ က်ပ္ ၂၀,၀၀၀ ဟာ ကုမၸဏီက ေလွ်ာ႔ေပး လုိက္ရတဲ႔အတြက္ ကုမၸဏီက ေပးလုိက္ရတဲ႔ သေဘာပါဘဲ။ တကယ္႔ due date ေရာက္ရင္ ကုမၸဏီက က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ အျပည္႔ျပန္ေပးရမွာေလ။ ေအာက္မွာ လက္က်န္ရွင္းတမ္းမွာ ေပၚတဲ႔ ပုံစံကို နမူနာ ျပထားပါတယ္။ ဒါက amortization မလုပ္ခင္ ပုံစံေပါ႔။

 က်ပ္ ၉၈၀,၀၀၀ ကို carrying value သို႔မဟုတ္ book value လို႔ေခၚပါတယ္။ Bonds ကို ထုတ္လုိက္တဲ႔ေန႔မွာ ဒီ က်ပ္ ၉၈၀,၀၀၀ ဟာ ေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို face value ထက္ ေလွ်ာ႔ေရာင္းတာဟာ စုစုေပါင္း ေငြေခ်းဌား စရိတ္ (Total cost of borrowing) နဲ႔ တကယ္ေပးလုိက္ရတဲ႔ အတိုး မတူဘဲ ျခားနားျခင္းကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ စုစုေပါင္း ေငြေခ်းဌား စရိတ္ ဆိုတာဟာ  ေငြေခ်းလုိ႔ ေပးရတဲ႔ အတုိးကို ေျပာတာပါ။ ဘာေၾကာင္႔မတူလဲ ဆိုေတာ႔ Bonds ကို discount နဲ႔ ေရာင္းလုိ႔ ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေလွ်ာ႔ေပးလုိက္ရတဲ႔ က်ပ္ ၂၀,၀၀၀ ကိုပါ တကယ္ေပးရတဲ႔ အတိုးထဲ ထည္႔ေပါင္း ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ႔မွသာ စုစုေပါင္း ေငြေခ်းဌားစရိတ္ အမွန္ကို ရပါတယ္။ ဥပမာကို ၾကည္႔ပါ။ ပိုရွင္းေအာင္ အတိုးကို တစ္ႏွစ္စာ တြက္ထားပါတယ္။ ပထမ ေဆာင္းပါးမွာက ပုံမွန္အတိုင္း အတိုးကို ၆ လစာ တြက္ထားပါတယ္။ ရွဳပ္မကုန္နဲ႔ ဦးေနာ္။

ႏွစ္စဥ္ အတိုးေပးရေငြက က်ပ္၁,၀၀၀,၀၀၀×၁၀%= က်ပ္ ၁၀၀,၀၀၀

၅ ႏွစ္စာ အတုိး = က်ပ္၁၀၀,၀၀၀×၅= က်ပ္ ၅၀၀,၀၀၀

ေပးလုိက္တဲ႔ ေလွ်ာ႔ေငြ= က်ပ္ ၂၀,၀၀၀

စုစုေပါင္း ေငြေခ်းဌားစရိတ္က က်ပ္၅၀၀,၀၀၀+က်ပ္၂၀,၀၀၀= က်ပ္ ၅၂၀,၀၀၀ ျဖစ္ပါတယ္။

ပိုရွင္းေအာင္ ေနာက္တစ္နည္းနဲ႔ တြက္ျပပါမယ္။

  
       ကုမၸဏီက ေလွ်ာ႔ေပးလုိက္ရတဲ႔ က်ပ္ ၂၀,၀၀၀ ကို အတိုးစရိတ္ေငြ (Interest Expense) အျဖစ္နဲ႔ Bonds သက္တမ္း တစ္ေလွ်ာက္လုံး ျဖန္႔ ၿပီး ခြဲေဝလုိက္ပါတယ္။ ဒီက်ပ္ ၂၀,၀၀၀ ကို ၅ ႏွစ္စာအတြက္ ျဖန္႔ၿပီး အတိုးစရိတ္အျဖစ္ မွတ္တမ္း တင္ရပါတယ္။ ဒီလုိလုပ္တာကို Amortizing the discount လို႔ေခၚပါတယ္။ ေလွ်ာ႔ေငြကို Amortize လုပ္လုိက္တာဟာ ႏွစ္စဥ္ Interest Expense ပမာဏတုိးလာပါတယ္။ ထပ္ရွင္းေအာင္ ေျပာရရင္ က်ပ္ ၂၀,၀၀၀ ကို ၅ႏွစ္နဲ႔စားလုိက္ေတာ႔ တစ္ႏွစ္စာ က်ပ္ ၄,၀၀၀ ရပါတယ္။ အဲဒါကို ႏွစ္စဥ္ Interest Expense ထဲထည္႔ေပါင္းေပးရတာပါ။ ပုံမွန္အတိုင္းရွိတဲ႔ ဘ႑ာႏွစ္ အကုန္ စာရင္းညွိႏႈိင္း စာရင္းသြင္းတာနဲ႔ ယွဥ္ၾကည္႔ပါ။

 ဘ႑ာႏွစ္ အကုန္ Amortizing လုပ္ၿပီးေနာက္ စာရင္းညွိႏိႈင္း စာရင္းသြင္းတာက ဒီလုိပါ။

  တကယ္ေပးရတဲ႔ အတိုးကေတာ႔ ၁ ႏွစ္စာအတြက္ က်ပ္ ၁၀၀,၀၀၀ ပါ။ ဒါေပမဲ႔ ကုမၸဏီက face value အျပည္႔ မရဘူးေလ။ ေလွ်ာ႔ေပးလုိက္ရတဲ႔ တစ္ႏွစ္စာ က်ပ္ ၄,၀၀၀ ကိုပါ အတိုးအျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ႏွစ္ခ်ဳပ္မပိတ္ခင္ စာရင္းညွိမွာ amortization အျဖစ္ စာရင္းမွတ္တမ္း တင္ျဖစ္ေအာင္ တင္ရပါတယ္။ Bond Interest Payable ကို လက္က်န္ရွင္းတမ္းက လက္ငင္း   ေပးရန္တာဝန္ေအာက္မွာ ျပရပါတယ္။ Discount on bonds payable ကေတာ႔ လက္က်န္ရွင္းတမ္း၊ ကာလရွည္   ေပးရန္ တာဝန္ေအာက္က Bonds Payable တန္ဘိုး က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ထဲက ႏုတ္ရပါတယ္။ အဲလို ႏုတ္တဲ႔ေနရာမွာ တစ္ႏွစ္ ကာလ အတြက္ amortize လုပ္ၿပီး ပမာဏ က်ပ္ ၄,၀၀၀ ကို စုစုေပါင္း Discount on bonds payable ပမာဏ က်ပ္ ၂၀,၀၀၀ ထဲက ႏုတ္ၿပီး က်န္တဲ႔ က်ပ္ ၁၆,၀၀၀ ကိုမွ Bonds Payable က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ ထဲက ႏုတ္ရပါတယ္။ သေဘာကေတာ႔ တစ္ႏွစ္စာ amortize လုပ္ၿပီးတာကို ဖယ္လုိက္ၿပီးမွ Bonds ရဲ႕ book value ရေအာင္ တြက္ရတာပါ။ ႏုတ္တဲ႔ တန္ဘိုးက ေလ်ာ႔ သြားေတာ႔ carrying value သို႔မဟုတ္ book value တက္လာပါတယ္။ က်ပ္၂၀,၀၀၀ မွ က်ပ္၄,၀၀၀ ႏုတ္ၿပီး က်န္ေငြ က်ပ္ ၁၆,၀၀၀ ကို  က်န္သည္႔ ၄ ႏွစ္မွာ amortize လုပ္ရန္ ရွိပါတယ္။ Bonds ရဲ႕ book value ကတက္လာလုိက္တာ သက္တမ္း ၅ ႏွစ္လဲ ေစ႔ေရာ နဂို face value တန္ဘိုး က်ပ္ ၁,၀၀၀,၀၀၀ နဲ႔ ညီသြားပါေတာ႔တယ္။ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔ လက္က်န္ရွင္းတမ္းမွာ ဘယ္လုိ ေပၚသလဲ ၾကည္႔ၾကရေအာင္။ 

              လက္က်န္ရွင္းတမ္းမွာ က်ပ္ ၉၈၄,၀၀၀ သည္ Bonds ရဲ႕ carrying value သို႔မဟုတ္ Book value ဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ႏွစ္ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္၊ မတ္လ ၃၁ ရက္ေန႔မွာ ႏုတ္ရမဲ႔ ပမာဏသည္ က်ပ္ ၁၂,၀၀၀ ျဖစ္ၿပီး Bonds ရဲ႕ book value ကေတာ႔ က်ပ္ ၉၈၈,၀၀၀ (၁,၀၀၀,၀၀၀ - ၁၂,၀၀၀) ျဖစ္ပါမယ္။

             အခု ၂၀၁၃ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႔ ကို ေရာက္ပါၿပီ။ အတိုးတကယ္ေပးပါၿပီ။ ဂ်ာနယ္စာရင္းသြင္းတာကို ၾကည္႔ပါ။ Bond အတိုး   ေပးရန္ရွိက ေလ်ာ႔သြားပါတယ္။ အတိုးကို ေငြသားနဲ႔ ေပးလုိက္ရလုိ႔ ေငြသားလဲ ေလ်ာ႔သြားပါတယ္။ 

 Bonds သက္တမ္းေစ႔လုိ႔ ဂ်ာနယ္ စာရင္းသြင္းတာကေတာ႔ ရွင္းပါတယ္။ Bonds ေပးရန္ရွိ ေလ်ာ႔တယ္။   ေငြသားလဲ ေလ်ာ႔သြားတယ္။

  Bonds ကုိ တက္ေစ်း (Premium) နဲ႔ ေရာင္းတဲ႔ အခါမွာ စာရင္းေရးသြင္းခ်က္မ်ာကို ေနာက္တစ္ခါမွာ ထပ္မံေရးသား ပါမည္။ ဖတ္ရွဳ အက်ိဳးမ်ားပါေစ။

(Kimmel, Weygandt, Kieso တို႔ေရးသားေသာ Accounting, Tools for Business Decision Making ၊ 4^th Edition မွ ထုတ္ႏႈတ္၍ ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။)

ျဖဴ ျဖဴ